OMA | Okiem Młodego Architekta – Architektura na wyciągnięcie ręki!

Kilka słów na początek

Zwrócono się do mnie z prośbą, o napisanie paru słów, o tym kim jest geodeta. Jestem geodetą, więc dlaczego nie? Mogę co nie co napisać. Od czego by tu zacząć? Na tak ogólne pytanie, warto było by zacząć od stereotypów na temat geodety. Tak więc dla części osób geodeta „to ten co bada ziemie”, dla większości osób „to ten co chodzi z tyczką”, a dla bardziej wtajemniczonych „to ten co robi mapy”. Gdzie jest prawda? Prawda jest gdzieś pomiędzy. Bo „ten co bada ziemie” to geolog, „ten co chodzi z tyczką” to niewidomy, a „ten co robi mapy” to kartograf. Tak więc kim jestem i czym się zajmuje? Dokładnie to, chodzę z tyczką, robię mapy i badam ziemie. Zabieram się za wyjaśnienia.

Co to geodezja i czym zajmuje się geodeta?

Geodezja to nauka która skupia się na badaniu kształtu ziemi i określaniem położenia punktów na jej powierzchni. Dotyczy to całości planety, jak i tylko niewielkiego jego obszaru. Z greckiego „geo” oznacza „ziemia”, a „daio” - dzielić. To właśnie z tych dwóch członów powstał nazwa mojego zawodu. I jest to jak najbardziej trafne, ponieważ jednym z głównych zadań geodety jest dzielenie ziemi, ale o tym za moment.

Myślę, że całkiem dobrym zobrazowaniem ogromu zagadnień geodezji jest uświadomienie sobie, że w dziedzinie geodezji wyszczególniono aż 7 zakresów w których można ubiegać się o nadanie uprawnień zawodowych. Są to:

1. geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne;

2. rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych;

3. geodezyjne pomiary podstawowe;

4. geodezyjna obsługa inwestycji;

5. geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych;

6. redakcja map;

7. fotogrametria i teledetekcja.

Żebyśmy mieli jasność, nie jest tak, że każdy geodeta zajmuje się tym wszystkim. Oczywiście każdy geodeta miał to na studiach, zaliczając konkretny przedmiot raz z lepszymi raz z gorszymi ocenami, jednakże każdy poszedł swoją ścieżką i wyspecjalizował się w konkretnym zakresie.

Zakres 1 - Geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne

Geodeci wyspecjalizowani w tym zakresie realizują zadania, o których przeciętny człowiek zdaje sobie sprawę. To właśnie jest ten element pracy geodety, w którym widzicie „tego z tyczką” w akcji. Tyczka, to nic innego jak odbiornik GNSS. Działa na podobnej zasadzie co nawigacja w samochodzie. Określa położenie, a oprogramowanie zapisuje położenie odbiornika który jest na tyczce. Różnica jest jednak w dokładnościach które się uzyskuje. Nawigacja bowiem działa z dokładnością do 15 metrów i to jest jak najbardziej wystarczające w przypadku poruszającego się pojazdu. W codziennej pracy, tym urządzeniem geodeci uzyskują dokładności rzędu 1 cm.

Prace które wykonujemy w ramach tego zakresu to np. mapy do celów projektowych, tyczenia obiektów budowlanych lub odbiory powykonawcze. Innymi słowy bez nas nie zaczniesz ani nie zakończysz procesu budowlanego.

Zakres 2 - Rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych

Do tego zakresu nawiązują dwa człony mojego zawodu („ziemia” i „dzielić”). To dzięki nam wydzielane są działki gruntu, które następnie mogą zostać sprzedawane, darowane, użytkowane, dzierżawione lub np. samoistnie posiadane. Oczywiście wszystko to wiąże się z ogromem prac polowo – biurowych. Mianem prac polowych nazywamy niezbędne czynności pomiarowe, ale nie tylko. Jest to również tworzenie w terenie map porównania, odszukiwanie punktów granicznych, spisywanie protokołów granicznych lub identyfikacja punktów pomiarowych. W związku z tym, że czynności związane z granicami nieruchomości, są obarczone niewyobrażalną ilością przepisów, nasza praca wymaga również umiejętności posługiwania się językiem urzędowym i sporządzania w nim przeróżnych dokumentów, które stanowią podstawę do wydawania decyzji administracyjnych, spotkań podczas nard koordynacyjnych, wydawania orzeczeń sądowych lub tworzenia aktów notarialnych.

Zakres 3 - Geodezyjne pomiary podstawowe

Podstawą wszystkich pomiarów jest osnowa. Osnowa jest to punkt, który ma ściśle wyznaczone współrzędne w obowiązującym układzie współrzędnych. Dla zobrazowania, osnowa geodezyjna pozioma to taka która posiada współrzędne X i Y, pionowa to ta która posiada współrzędną H. To od tych punktów, określane są współrzędne szczegółów terenowych (tzn. ogrodzeń, budynków, granic nieruchomości, drzew itp.). Jednym z zadań geodety jest również umiejętność transformacji jednego układu współrzędnych na drugi.

Osoby uprawnione w zakresie 3 mogą zakładać sieci tych osnów, a dzięki nim inni geodeci mogą wykonywać swoją prace polowe. Warto tutaj zaznaczyć, obrazując szeroki wachlarz pracy geodety, że istnieje coś takiego jak osnowa magnetyczna lub grawimetryczna. Osnowa magnetyczna służy do wyznaczania, zarówno w czasie, jak i przestrzeni, rozkładu pola magnetycznego Ziemi, a grawimetryczna do określania przyspieszenia siły ciężkości odniesionych do przyjętej epoki.

Zakres 4 - Geodezyjna obsługa inwestycji

Mogło by się wydawać, że dokładność pomiaru na poziomie 1 cm to duża dokładność. Nic bardziej mylnego. Niektóre z zadań geodezyjnych, wymagają uzyskania dokładności 1 mm lub nawet 0,1 mm. Dotyczy to głównie elementów takich jak suwnice, pomiarów na stoczniach, hutach itp. Geodeci uprawnieni w tym zakresie mogą wykonywać prace o podwyższonych dokładnościach. Tu nie zobaczycie już tyczki. Raczej zaobserwujecie statyw z tachimetrem. Tachimetr jest urządzeniem, które mierzy kąt i odległość, ale do tej pory zdarza się, że Panie przedszkolanki proszą Pana geodetę o zrobienie zdjęcia dzieciom, a podczas pomiarów przy drodze kierowcy zaczynają niespodziewanie hamować. Zupełnie jakby się czegoś bali.

Zakres 5 - Geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych

Geodeci uprawnieni w zakresie piątym mogą nieźle namieszać lub wprost przeciwnie, poprawić kształt oraz funkcjonalność nieruchomości w całych wsiach. Są to bardzo trudne, skomplikowane logistycznie działania mające poprawić sytuację własnościowo – gospodarczą mieszkańców. Zadania tego typu polegają na tym, że łączy się nieruchomości w całej wsi i wydziela się je na nowo tak, aby było to korzystne dla mieszkańców, pamiętając o tym, że każdy z właścicieli powinien dostać tyle i włożył mając na uwadze wielkość działki, rodzaj ziemi, charakterystykę zabudowy i milion innych czynników.

Zakres 6 - Redakcja map

O tym zakresie geodezji ciężko mi opowiedzieć. Osobiście nie poznałem żadnej osoby posiadającej te uprawnienie. Wiem, że osoby mające uprawnienie w zakresie 6 mogą wykonywać prace geodezyjne i kartograficzne które są unormowane porozumieniami standaryzacyjnymi NATO i normami obronnym, tworzyć opracowania topograficzne i hydrograficzne. Jednakże nie chciałbym tutaj wpuszczać was w maliny więc na tym skończę.

Zakres 7 - Fotogrametria i teledetekcja

Moim zdaniem jest to zakres do którego dąży nowoczesna geodezja. Niegdyś zadania z tego zakresu polegały na wykonywaniu nalotów specjalnymi samolotami z doczepionymi aparatami tzw. Kamerami fotogrametrycznymi, które po odpowiednim obrobieniu tworzyły np. stereogramy (czyli obiekty, które przedstawione na płaszczyźnie widziano w trój wymiarze lub tzw. orotofotmapę (w uproszczeniu taki obraz z goole maps, z tą różnicą że każdy piksel na zdjęciu miał swoją współrzędną X, Y, H). Obecna technologia dronów, skanowania przestrzeni, pozyskiwania mnóstwa danych i możność przetworzenia ich w opracowanie trójwymiarowego numerycznego modelu terenu, według mnie podbije rynek pomiarów na świecie. Zdecydowanie jest to przyszłość geodezji.

Kilka słów na koniec

O pracy geodety można pisać bardzo dużo. To o czym napisałem powyżej to zaledwie maluśki urywek mający dać pogląd na to, że geodezja jest bardzo rozbudowaną dziedziną. Ba! Jest nauką. Można być geodetą, a nie wyjść z uczelni. I właściwe było by to najwłaściwsze podejście, współgrające z podejściem większości krajów. To o czym pisałem jest właściwie zadaniami mierniczych, jednak obecnie w Polsce nie ma takiego zawodu, a jedyną osobą która może wykonywać powyższe zadania jest geodeta. Także, czym zajmuje się geodeta na uczelni? …. nie nie nie! To temat na inny artykuł.

Kacper Leszczyński jest autorem portalu, na którym w sposób przystępny wyjaśnia nawet najbardziej zawiłe rzeczy związane z geodezją i pracą geodety - geodezyjnie.pl (przyp. red.)

Kim jest geodeta?